Page 20 - 2.1_PL

JIMINY SELF-HELP HANDBOOK 20

Sam proces powstawania utworu powinien charakteryzować się wkładem twórczym i wysiłkiem
intelektualnym autora. Przykładowo, fotografia obrazu oglądanego w muzeum, która zostanie
wykorzystana w celach edukacyjnych, nie jest utworem, chyba że posiada element artystyczny, np.
przy jej wykonaniu zastosowano niekonwencjonalne kadrowanie.
Mimo że Internet daje wiele możliwości współpracy i dzielenia się informacjami w sieci, jego
użytkownicy nie powinni być wprowadzani w błąd przez informacje dostarczane przez zewnętrzne
strony. Również w przypadku, gdy otrzymujesz treści za pośrednictwem chmur - fakt, że ktoś
udostępnia Ci pliki nie daje Ci automatycznego pozwolenia na dalsze swobodne dzielenie się nimi.
Udostępnianie plików w rzeczywistości wiąże się z wymianą własności intelektualnej. Kiedy
udostępniasz swoją własną pracę, zastanów się, jakie prawa chcesz przyznać użytkownikom, tj. do
przeglądania, pobierania, edytowania, udostępniania lub zmieniania treści. Jeśli udostępniasz treści,
które nie są twoją główną własnością, zwróć się do oryginalnego źródła w celu potwierdzenia praw
własności i możliwości dalszego udostępniania.

Osobiste prawa autorskie są nieograniczone w czasie, niezbywalne i przysługują bez rejestracji i opłat.
Ochrona praw autorskich powstaje z chwilą ustalenia utworu, tj. podjęcia przez autora decyzji
o udostępnieniu swojego dzieła innym. Twórca zawsze jest związany ze swoim dziełem - dlatego nie
możemy oznaczać utworu, np. książki, cudzym nazwiskiem, ani przypisywać go sobie, gdyż będzie to
stanowiło plagiat.

Rozwiązaniem zapewniającym bezpieczeństwo jest tworzenie własnych treści z jedynie znaczącymi
dodatkami w postaci np. filmów z YouTube, zdjęć z otwartych źródeł lub klipów dźwiękowych
z wiadomości. Jako trener masz kontrolę nad procesem szkolenia i powinieneś dostosować rodzaj
treści do specyfiki, trudności, wad i typu swojego ucznia (uczniów).

Naruszenie praw autorskich
Naruszenie praw autorskich ma miejsce za każdym razem, gdy korzystamy z utworu poza zakresem
dozwolonego użytku bez uzyskania wymaganej zgody. Odpowiedzialność karna może być wynikiem
plagiatu lub innego osobistego naruszenia praw autorskich (brak informacji o autorstwie, publiczne
zniekształcanie utworu, uniemożliwianie lub utrudnianie kontroli korzystania z utworu). Ponadto,
przestępstwem jest rozpowszechnianie utworu lub utrwalanie utworu w celu rozpowszechniania, lub
utrwalanie utworu w celu rozpowszechniania, bez zezwolenia.

Łatwość kopiowania informacji, jaką dają nam technologie komunikacyjne, może kusić do popełnienia
plagiatu. Te same technologie ułatwiają jednak wykrycie plagiatu. Jeśli tekst został skopiowany
z Internetu, plagiat może wykryć każdy, kto korzysta z większości wyszukiwarek internetowych.
Programy antyplagiatowe mogą porównywać teksty z zasobami internetowymi i bazami danych. Jeśli
jednak ograniczymy wykrywanie plagiatu tylko do mechanicznego porównywania tekstów, plagiatorzy
łatwo unikną odpowiedzialności - popularne edytory tekstu oferują np. opcje automatycznej zmiany
wyrazów. Dlatego przy obecnym stanie techniki wykrywanie plagiatów nadal wymaga aktywnego
zaangażowania ludzi. Należy zwracać uwagę nie tylko na bezpośrednie "zapożyczanie" tekstu czy
fragmentów dzieł wizualnych lub muzycznych, ale także na podszywanie się pod cudze pomysły
i odkrycia.

Co więcej, zgodnie z prawem unijnym, tworzenie tymczasowych kopii na ekranie użytkownika lub
w jego pamięci podręcznej nie jest samo w sobie nielegalne (5 czerwca 2014 r., Trybunał
Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), brytyjska sprawa Meltwater).