Page 21 - 2.1_EL

JIMINY SELF-HELP HANDBOOK 21

• Σεβασμό των πιθανών περιορισμών που απορρέουν από τα πνευματικά δικαιώματα στη
χρήση, επαναχρησιμοποίηση και τροποποίηση ψηφιακών πόρων.
• Παράθεση των πηγών αναφοράς κατά την κοινή χρήση ή τη δημοσίευση πόρων που
υπόκεινται σε πνευματικά δικαιώματα.
• Χορήγηση (ανοικτών) αδειών χρήσης σε πόρους των ίδιων των δημιουργών.
Ως εκ τούτου, τα πνευματικά δικαιώματα δεν απαγορεύουν κατ' ανάγκη τη δυνατότητα χρήσης
συγκεκριμένου υλικού ή περιεχομένου, αλλά θέτουν περιορισμούς, ώστε να προστατεύεται η
ιδιοκτησία από την κατάχρηση. Από τη σκοπιά του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας, δεν έχει
σημασία αν ένα έργο θεωρείται πολύτιμο ή έχει αισθητική αξία. Έργο είναι κάθε εκδήλωση
δημιουργικής δραστηριότητας με προσωπικό χαρακτήρα και οποιαδήποτε μορφή, ανεξάρτητα από
την αξία, τον σκοπό και τον τρόπο έκφρασης.

Ο καθένας μπορεί να δημιουργήσει περιεχόμενο, με καλύτερα ή χειρότερα αποτελέσματα.
Δημιουργός μπορεί να είναι μόνο ένα φυσικό πρόσωπο με δικαιοπρακτική ικανότητα - μέχρι στιγμής,
νομικά πρόσωπα, ζώα και η τεχνητή νοημοσύνη δεν μπορούν να δημιουργήσουν έργο σύμφωνα με
τον νόμο. Το όνομα του δημιουργού πρέπει να αναγράφεται στο έργο ή να δημοσιοποιείται κατά τη
διανομή του. Εάν δεν είμαστε σίγουροι για το όνομα του προσώπου, πρέπει να αναφέρεται η πηγή
του υλικού αυτού.

Η ίδια η διαδικασία δημιουργίας ενός έργου πρέπει να χαρακτηρίζεται από τη δημιουργική συμβολή
και την πνευματική προσπάθεια του συγγραφέα. Για παράδειγμα, η φωτογραφία μιας εικόνας που
έχει προβληθεί σε μουσείο και η οποία θα χρησιμοποιηθεί για εκπαιδευτικούς σκοπούς δεν αποτελεί
έργο, εκτός αν έχει κάποιο καλλιτεχνικό στοιχείο, π.χ. αν χρησιμοποιήθηκε αντισυμβατικό κάδρο κατά
τη λήψη της φωτογραφίας.

Παρόλο που το διαδίκτυο προσφέρει πολλαπλές ευκαιρίες για συνεργασία και ανταλλαγή
πληροφοριών στο διαδίκτυο, οι χρήστες του δεν πρέπει να παραπλανώνται από τις πληροφορίες
εξωτερικών ιστότοπων. Επίσης, στην περίπτωση που λαμβάνετε περιεχόμενο μέσω cloud - το γεγονός
ότι κάποιος μοιράζεται αρχεία μαζί σας δεν σας δίνει αυτόματα την άδεια να τα μοιράζεστε κι εσείς
ελεύθερα. Η κοινή χρήση αρχείων, στην πραγματικότητα, περιλαμβάνει την ανταλλαγή
πνευματικής ιδιοκτησίας. Όταν μοιράζεστε τη δική σας εργασία, σκεφτείτε τα δικαιώματα που θέλετε
να παραχωρήσετε στους χρήστες, δηλαδή να προβάλουν, να κατεβάζουν, να επεξεργάζονται, να
μοιράζονται ή να τροποποιούν το περιεχόμενο. Όταν μοιράζεστε οποιοδήποτε περιεχόμενο του
οποίου δεν είστε ο κύριος ιδιοκτήτης, επιστρέψτε στην αρχική πηγή για να επιβεβαιώσετε τα
δικαιώματα ιδιοκτησίας και των περαιτέρω δυνατοτήτων κοινής χρήσης.
Τα προσωπικά πνευματικά δικαιώματα είναι χρονικά απεριόριστα, μη μεταβιβάσιμα και για την
κατοχή τους δεν απαιτείται εγγραφή ή κάποιο τέλος. Η προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων
προκύπτει όταν το έργο έχει συσταθεί, δηλαδή όταν ο δημιουργός αποφασίζει να μοιραστεί το έργο
του με άλλους. Ο συγγραφέας έχει πάντα μια σχέση με το έργο του - επομένως, δεν μπορούμε να
επισημάνουμε ένα έργο, π.χ. ένα βιβλίο, με το όνομα κάποιου άλλου ή να το αποδώσουμε στον εαυτό
μας, καθώς αυτό συνιστά λογοκλοπή.

Η λύση για να είστε σίγουροι είναι να δημιουργείτε το δικό σας περιεχόμενο με κάποιες μόνο
ουσιώδεις προσθήκες, υπό τη μορφή π.χ. βίντεο από το YouTube, εικόνες από ανοιχτές πηγές ή
ηχητικά αποσπάσματα από τις ειδήσεις. Ως εκπαιδευτής έχετε τον έλεγχο της διαδικασίας κατάρτισης
και θα πρέπει να προσαρμόζετε το είδος του περιεχομένου στις ιδιαιτερότητες, τις δυσκολίες, την
ευαλωτότητα και τον τύπο του/των εκπαιδευόμενου/ων σας.